Ναζίμ Ζαχάουι: Ο Κούρδος πρόσφυγας από το Ιράκ που έφτασε να γίνει «τσάρος» της οικονομίας στη Βρετανία

Ο Ναζίμ Ζαχάουι ξεκίνησε σήμερα την πιο σημαντική του δουλειά μέχρι σήμερα ως υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον. Η άνοδος του 55χρονου βουλευτή των Τόρις στο Νο 11 της Ντάουνινγκ Στριτ είναι μυθιστορηματική: Εφθασε στη Μεγάλη Βρετανία ως Κούρδος πρόσφυγας από το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεϊν σε ηλικία εννέα ετών με την οικογένειά του και έχτισε περιουσία 100 εκατομμυρίων λιρών ιδρύοντας την εταιρεία δημοσκοπήσεων YouGov.

Φίλοι του λένε ότι το πραγματικό πάθος του κ. Ζαχάουι ήταν πάντα η πολιτική, αλλά προτού εκλεγεί βουλευτής των Τόρις της περιφέρειας του Stratford-Upon-Avon (της πατρίδας του Σαίξπηρ) το 2010- ο πρώτος Κούρδος Ιρακινός που εξελέγη στο Κοινοβούλιο- είχε αφοσιωθεί στον στόχο του, που δεν ήταν άλλος από το να βγάλει πολλά χρήματα. Και το κατάφερε. Είναι ένα από τα πλουσιότερα μέλη του Κοινοβουλίου, και του έχει απονεμηθεί ο τίτλος «επιχειρηματίας της χρονιάς» από την Ernst & Young.

Σήμερα, καθώς ξεκινά την πρώτη του μέρα ως Υπουργός Οικονομικών, ο κ. Zαχάουι, παντρεμένος και πατέρας τριών παιδιών, είπε ότι υποστηρίζει τον Μπόρις Τζόνσον επειδή είναι αφοσιωμένος στη χώρα που του έδωσε τα πάντα και αρνήθηκε ότι δέχθηκε το χαρτοφυλάκιο προκειμένου να ενισχύσει τις προσωπικές του φιλοδοξίες να γίνει πρωθυπουργός. Είναι, όμως, πλέον ένα από τα φαβορί για την αντικατάσταση του Μπόρις Τζόνσον.

Ο βουλευτής των Συντηρητικών Τομπίας Έλγουντ, οξύς επικριτής του Μπόρις Τζόνσον, έχει πει εδώ και καιρό ότι θα τον υποστήριζε εάν έβαζε υποψηφιότητα για αρχηγός του Κόμματος. Είπε στο Politico τα εξής: «Πάρα πολλοί έχουν αναλάβει θέσεις ευθύνης στο υπουργικό συμβούλιο, που αναμφισβήτητα δεν θα έπρεπε να είναι εκεί, δεδομένου του μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος από τον Δεκέμβριο του 2019 μέχρι σήμερα. Η προαγωγή του Ζαχάουι (σ.σ. σε Υπουργό Παιδείας τότε) αναγνωρίζει ότι έχουμε άτομα υψηλού επιπέδου στις τάξεις του Κοινοβουλίου με δεξιότητες που μπορούν και πρέπει να αξιοποιηθούν».

Ριψοκίνδυνος, οξυδερκής και φιλόδοξος εκατομμυριούχος βουλευτής 

Δεν ήταν πάντα βολικά τα πράγματα γι΄αυτόν. Ένα πρώιμο εγχείρημά του ως νέου επιχειρηματία, η πώληση ρούχων Teletubbies στο αποκορύφωμα της φήμης του σόου της τηλεόρασης κατέρρευσε και χρηματοδότες, συμπεριλαμβανομένου του μεγάλου και τρανού — πρώην Τόρι-Λόρδου Τζέφρι Άρτσερ, έχασαν τα χρήματά τους. ΄Όμως στη συνέχεια, έγινε ένας από τους πλουσιότερους πολιτικούς στη Βουλή των Κοινοτήτων αφότου ίδρυσε το YouGov μαζί με τον φίλο του Στέφαν Σαίξπηρ. Σπούδασε στο King’s College και στο University College του Λονδίνου χημικός μηχανικός και εργάσθηκε ως βοηθός του Λόρδου Άρτσερ πριν ξεκινήσει ο ίδιος στην πολιτική.

Το 2002 έπαιξε ένα στοίχημα στο Pop Idol του ITV — τη μεγαλύτερη εκπομπή στην τηλεόραση εκείνη την εποχή – και κέρδισε πολλά χρήματα, μια αληθινή ιστορία που χρησιμοποιούν οι φίλοι του για να εξηγήσουν τη νοοτροπία του στις επιχειρήσεις και τώρα στην πολιτική:

Πριν από τον τελικό μεταξύ του Γουίλ Γιανγκ και του Γκάρεθ Γκέιτς, οι ειδήμονες ήταν πεπεισμένοι ότι θα ήταν ο Γκέιτς που θα πετύχαινε άνετη νίκη. Αλλά η δημοσκόπηση του YouGov έβγαζε διαφορετικό αποτέλεσμα. Έτσι, ο Ζαχάουι πόνταρε στον υποψήφιο που έβγαζε νικητή το YouGov, τον Γουίλ Γιάνγκ, χιλιάδες λίρες. Και ήταν αυτός που κέρδισε το παιχνίδι! Και ο νυν Υπουργός Οικονομικών κέρδισε τους μπούκηδες και τους ειδικούς και έκανε μια περιουσία!

Ο πρώην επικεφαλής πολιτικής έρευνας του YouGov, Τζο Τουάιμαν, είπε στο Politico: « Αυτή η ιστορία λέει πολλά για αυτόν. Πίστευε πραγματικά ότι αυτό που κάναμε ήταν σωστό, ήταν πρόθυμος να πάρει το ρίσκο, απολάμβανε μεν το παιχνίδι αλλά ήθελε και να βγάλει πολλά χρήματα». Ο Nαζίμ Ζαχάουι όχι μόνο κέρδισε το στοίχημα, αλλά κατάφερε επίσης να ανεβάσει στα ύψη την αξιοπιστία του YouGov και τρία χρόνια αργότερα λέγεται ότι κέρδισε 5,7 εκατομμύρια λίρες από πώληση μετοχών.

Ένα υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος είπε ότι ο Ζαχάουι είναι ένας «υπολογισμένα ριψοκίνδυνος» — ένας χαρακτηρισμός που σήμερα φαίνεται να του πηγαίνει γάντι, καθώς αποφάσισε να στηρίξει τον Μπόρις Τζόνσον με την ηγεσία του στο Κόμμα σε κίνδυνο. «Δεν είναι απερίσκεπτος. Σιγουρεύεται ότι οι πιθανότητες είναι υπέρ του πριν ποντάρει», συνέχισε.

Ο πρώην Πρόεδρος του YouGov, Πίτερ Κέλνερ, είπε ότι θα είχε γίνει ένας «τέλειος» διαγωνιζόμενος για το τηλεοπτικό παιχνίδι The Apprentice, (μτφ. Ο Υποψήφιος). «Ήταν πολύ οξυδερκής και δαιμόνιος, με επιχειρηματικούς όρους», είπε, προσθέτοντας ότι δεν ήταν έκπληξη το γεγονός ότι είχε επιτυχία ως υπουργός, αρμόδιος για τα εμβόλια στην πανδημία.

«Μαύρες τρύπες» στα οικονομικά του αλλά όχι παρανομίες 

Όταν ξέσπασε το σκάνδαλο με τα έξοδα των βουλευτών, ο Ζαχάουι αναγκάστηκε να απολογηθεί επειδή χρησιμοποίησε χρήματα των φορολογουμένων για να θερμάνει τους στάβλους στο κτήμα του στο Γουόργουικσιρ.

Πέρυσι αντιμετώπισε νέο έλεγχο σχετικά με το εισόδημά του από άλλες δραστηριότητες, αφού χρησιμοποίησε ένα νομικό κενό για να καλύψει τα συνολικά του κέρδη.

Ο νέος υπουργός Οικονομικών είχε κερδίσει περισσότερα από 1,3 εκατομμύρια λίρες από απασχόλησή του ως σύμβουλος της Gulf Keystone (σ.σ. εταιρεία έρευνας και παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου που δραστηριοποιείται στην περιοχή του Κουρδιστάν του Ιράκ και επίσης ο φορέας εκμετάλλευσης του κοιτάσματος πετρελαίου Shaikan), που είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο των Βερμούδων από το 2015 έως ότου έγινε υπουργός. Ο κ. Ζαχάουι διορίστηκε επικεφαλής στρατηγικής στην Gulf Keystone Petroleum το 2015 και δήλωσε εισόδημα που ισοδυναμούσε με ετήσιο μισθό 765.000 λιρών.

Εισέπραττε δηλαδή μισθό 20.125 λιρών το μήνα, για εργασία μεταξύ 8-21 ωρών την εβδομάδα. Επιπλέον, έλαβε μια σειρά από μπόνους μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου 2016, που έφτασαν τις 78.246,38 λίρες, συν μια πληρωμή 52.325 λιρών, που έγινε τον Σεπτέμβριο του 2015 για 210 ώρες εργασίας, που χρονολογείται από τον περασμένο Ιούλιο. Προηγουμένως, είχε εργασθεί και ως σύμβουλος της Afren, μιας άλλης πετρελαϊκής εταιρείας, που έκλεισε το 2015.

Αλλά το συνολικό του εισόδημα από άλλες — πλην της βουλευτικής — δραστηριότητες από τότε που έγινε βουλευτής το 2010 είναι άγνωστο διότι το διοχέτευσε μέσω μιας εταιρείας συμβούλων, Zahawi and Zahawi, την οποία δημιούργησε με τη σύζυγό του Λάνα, πριν εκλεγεί βουλευτής το 2010.Δεν έχει υπάρξει ως τώρα κάποια ένδειξη ότι παραβιάστηκαν κανόνες ή νόμοι… Αλλά ο Σερ Άλισταιρ Γκράχαμ, πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Προτύπων στη Δημόσια Ζωή, είπε στη Mirror:

«Αυτό θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια σκόπιμη προσπάθεια να παρακάμψει τους κανόνες, ώστε να μην χρειάζεται να παραδεχτεί την κλίμακα των αποδοχών του υπό την ιδιότητά του ως συμβούλου. Το σημαντικό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι οι βουλευτές έχουν την προσωπική τους ευθύνη να διασφαλίζουν ότι συμμορφώνονται όχι μόνο με το γράμμα αλλά και με το πνεύμα του κώδικα δεοντολογίας.Οι ψηφοφόροι έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν πόσο χρόνο και χρήμα αφιερώνει χωριστά για την πολιτική του δουλειά».