Η ενδεχόμενη δηλητηρίαση του Ρώσου ολιγάρχη και Ουκρανών διαπραγματευτών επαναφέρει στην επιφάνεια το ζήτημα των ύπουλων θανατηφόρων όπλων — Τα Δυτικά media κατηγορούν το καθεστώς Πούτιν ότι χρησιμοποιεί μη ανιχνεύσιμα χημικά εναντίον πολιτικών αντιπάλων του — Το μπεζ κτίριο με τα ειδικά εργαστήρια στα περίχωρα της Μόσχας, ο νευροτοξικός παράγοντας Νόβιτσοκ και η εκπαίδευση των Ρώσων πρακτόρων
Τον Δεκέμβριο του 1916 ο σατανικός ρασοφόρος Ρασπούτιν δηλητηριάστηκε, πυροβολήθηκε και κατόπιν πετάχτηκε στο παγωμένο ποτάμι. Η παράδοση αυτή, που μεταλαμπαδεύτηκε από την τσαρική Ρωσία στη σοβιετική KGB, φαίνεται πως διατηρείται και σήμερα. Τουλάχιστον αυτό ισχυρίζονται Δυτικά media, κατηγορώντας το καθεστώς Πούτιν ότι χρησιμοποιεί το δηλητήριο εναντίον των πολιτικών αντιπάλων του. Εδώ και δύο δεκαετίες, τα εν λόγω περιστατικά δηλητηρίασης έχουν αυξηθεί.
Η ενδεχόμενη δηλητηρίαση του Ρομάν Αμπράμοβιτς, αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί από γιατρούς και παρότι ο Ρώσος ολιγάρχης διατηρεί σχέσεις με τη Μόσχα, επαναφέρει στην επιφάνεια το ζήτημα. Ας σημειωθεί ότι η συγγραφέας αστυνομικών μυθοστορημάτων Αγκαθα Κρίστι χαρακτήριζε τη δηλητηρίαση μέθοδο «λιγότερο ωμή από τη σφαίρα του περιστρόφου ή από ένα αμβλύ αντικείμενο».
Πολλοί δεν γνωρίζουν ότι στη Ρωσία υπάρχει ένα ειδικό εργαστήριο που ασχολείται με δηλητήρια και ότι η Μονάδα 29155 των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών ειδικεύεται σε αυτά. Εχει έδρα στα περίχωρα της Μόσχας, σ’ ένα ένα απλό μπεζ κτίριο και φέρει το όνομα Ινστιτούτο Επιστημονικών Ερευνών Νο 2 ή NII-2 για συντομία.
Το αντικείμενο εργασιών του εργαστηρίου είναι κρατικό μυστικό. Ωστόσο, πρώην αξιωματικοί της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών (μερικοί συνταξιούχοι και ορισμένοι αποστάτες) επιβεβαίωσαν ότι στο κτίριο στεγάζεται το διαβόητο εργαστήριο δηλητηρίων. Ιδρύθηκε το 1921 και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Στον Ψυχρό Πόλεμο τελειοποίησαν τόσο τη σχετική γραφειοκρατική υποδομή (εργαστήρια, εξειδικευμένοι πράκτορες κ.λπ.) όσο και τα προϊόντα, τα δηλητήρια.
Εκεί, λοιπόν, παράγεται η ουσία που έχει κατά κόρον χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στις πιο πολύκροτες υποθέσεις. Πρόκειται για τον νευροτοξικό παράγοντα Νόβιτσοκ, για τον οποίο η Δύση έχει ακόμα μεσάνυχτα. Για την ακρίβεια, ελάχιστοι είναι οι επιστήμονες που το γνωρίζουν και στη Ρωσία. Μέχρι τη δεκαετία του 1990, η ύπαρξή της παρέμενε μυστικό.
Αποτελεί ένα από τα πλέον θανατηφόρα χημικά όπλα που έχουν αναπτυχθεί ποτέ. Το όνομά της στα ρωσικά σημαίνει «νεοφερμένος» ή «νεοσύλλεκτος» και αναπτύχθηκε για πρώτη φορά, κρυφά, από τη Σοβιετική Ενωση στη δεκαετία του 1980. Οπως οι άλλοι νευροτοξικοί παράγοντες, το Νόβιτσοκ και τα παράγωγά του λειτουργούν προκαλώντας επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού και στένωση των αεραγωγών των πνευμόνων, οδηγώντας σε αργό και συχνά επώδυνο θάνατο με ασφυξία.
Μέχρι και σήμερα καμία χώρα εκτός της Ρωσίας δεν έχει παραγάγει αυτή την ουσία. Δυτικοί πολιτικοί, όπως ο σημερινός πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον, έχουν στο παρελθόν αποκαλύψει ότι η Ρωσία έχει αποθηκεύσει τεράστιες ποσότητες του φονικού νευροτοξικού παράγοντα. Τόσο ο Σκριπάλ όσο και η κόρη του Γιούλια είχαν δηλητηριαστεί με τον νευροτοξικό αυτόν παράγοντα στη νότια Αγγλία. Το ίδιο και ο Αλεξέι Ναβάλνι.
Το Νόβιτσοκ χρησιμοποιείται κυρίως με τη μορφή σκόνης. Ψεκάζεται στα ρούχα, στο ποτό, στο φαγητό ή ακόμα και σε ένα χερούλι που θα πιάσει το υποψήφιο θύμα. Στην περίπτωση του αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι υπάρχουν υποψίες ότι Ρώσοι πράκτορες έριξαν το δηλητήριο στα εσώρουχά του — ειδικά στον καβάλο. Ο ψεκασμός είναι η πιο γνωστή μέθοδος. Ως αντίδοτο χρησιμοποιείται η ατροπίνη. Πρόκειται για ένα αλκαλοειδές που βρίσκεται και στο δηλητηριώδες φυτό Amaryllis belladonna. Οσο πιο νωρίς ληφθεί, τόσο πιο ήπια θα είναι τα συμπτώματα της δηλητηρίασης και πιο πιθανή η ανάρρωση.
Ο αδελφός του αρχηγού της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ναμ είχε μαζί του 12 μπουκαλάκια που περιείχαν ατροπίνη, όταν δηλητηριάστηκε στο αεροδρόμιο της Κουάλα Λουμπούρ στη Μαλαισία. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπόρεσε να αντιδράσει όταν εκτέθηκε στο τοξικό χημικό όπλο. Ατροπίνη πάντα έχουν στη διάθεσή τους και οι Ρώσοι πράκτορες, ενώ εκπαιδεύονται και σε άλλες, πιο γνωστές τακτικές αντιμετώπισης πιθανής δηλητηρίασης.
Πολύ ενδιαφέρον έχουν και οι μέθοδοι που υιοθετούν όσοι φοβούνται ότι θα επιχειρήσουν να τους δηλητηριάσουν. Οι Ουκρανοί διαπραγματευτές όσο και ο Αμπράμοβιτς δεν είναι ανίδεοι σε σχέση με το ζήτημα… Αυτός είναι και ο λόγος που παίρνουν μέτρα. Το φαγητό τους, για παράδειγμα, παρασκευάζεται μόνο από ανθρώπους εμπιστοσύνης. Οταν δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, καταφεύγουν σε συσκευασμένα φαγητά, όπως μπάρες και σοκολάτες. Νερό από μπουκάλι και ούτω καθεξής. Επίσης, σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, φορούν ακόμα και γάντια για να μην πιάσουν κάτι που έχει ψεκαστεί.
Οι Δυτικοί υποστηρίζουν ότι στις πλέον γνωστές περιπτώσεις δηλητηρίασης οι Ρώσοι πράκτορες παρακολουθούν επί χρόνια το θύμα. Εχουν σχεδιάσει δεκάδες επιθέσεις, ανάλογα με το κατά πόσο θέλουν η δηλητηρίαση να είναι προειδοποιητικό ή τελειωτικό πλήγμα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν βέβαια και διάφορες επιχειρησιακές γκάφες που έχουν οδηγήσει στην επιβίωση του θύματος.
Υπάρχουν επιθέσεις που θυμίζουν ή ακόμα και ξεπερνάνε χολιγουντιανές ταινίες. Μία από αυτές πραγματοποιήθηκε με μία μικροσκοπική σφαίρα στον μηρό, την οποία δεν μπορούσε να εντοπίσει κανείς, ούτε καν το θύμα. Το σφαιρίδιο είχε τις διαστάσεις κεφαλής καρφίτσας μεν, ήταν όμως εμποτισμένο με δηλητήριο. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι περιελάμβανε ρικίνη και εκτοξεύτηκε από μία ομπρέλα, πέντε μέτρα μακριά. Αυτό έγινε το 1978, με θύμα τον Γκεόργκι Μάρκοφ, έναν αντιφρονούντα Βούλγαρο συγγραφέα, ο οποίος δολοφονήθηκε στο Λονδίνο.
Παρά την ποικιλία των δηλητηρίων που κυκλοφορούν, το τσάι παραμένει το δημοφιλέστερο μέσο. Το σημείο, δηλαδή, όπου τοποθετείται το δηλητήριο. Αυτό, όμως, έχει καταστήσει το τσάι «φόβο και τρόμο». Οσοι φοβούνται ότι ενδεχομένως αποτελούν στόχο δεν πίνουν ποτέ δημόσια τσάι. Ακόμα και οι πιο έμπειροι Ρώσοι πράκτορες χρειάζονται συνεργούς. Κάποιες φορές αυτοί δεν γνωρίζουν καν τον ρόλο που επιτελούν. Δηλαδή ένας σερβιτόρος μπορεί να προσφέρει ένα ποτό που περιέχει δηλητήριο. Σε κάποιες περιπτώσεις απλοί εργαζόμενοι κάνουν τη βρώμικη δουλειά. Είναι άνθρωποι που θα βρεθούν τόσο κοντά στο θύμα και γι’ αυτό πληρώνονται με δεκάδες χιλιάδες δολάρια για να τοποθετήσουν μία ουσία.
Υπάρχουν, όμως, και υποθέσεις στις οποίες οι ίδιοι οι πράκτορες παίρνουν το ρίσκο, μπαίνοντας σε αεροπλάνα, τρένα, ξενοδοχεία, συνέδρια, ακόμα και σπίτια. Υπάρχει ένας απαρέγκλιτος κανόνας. Αν ο πράκτορας πιαστεί, καμία κυβέρνηση, κανένας επίσημος και θεσμικός παράγοντας δεν πρόκειται να τον υπερασπιστεί και να αναλάβει την ευθύνη. Αυτό το γνωρίζουν όσοι εμπλέκονται.
Η χρήση μη ανιχνεύσιμων δηλητηρίων δεν είναι κάτι καινούριο. Είναι δημοφιλής μέθοδος σε αστυνομικά μυθιστορήματα και κατασκοπικές ταινίες. Εάν δεν υπάρχει τίποτα για να εντοπιστεί, ο δράστης μπορεί να ξεφύγει χωρίς να αφήσει ενοχοποιητικά στοιχεία που μπορούν να βαλτώσουν την πλοκή με κουραστικές επιστημονικές εξηγήσεις. Στην πραγματική ζωή τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εάν υπάρχει υποψία δηλητηρίασης, θα καταβληθεί σημαντική προσπάθεια για τον εντοπισμό του δηλητηρίου που χρησιμοποιήθηκε, αν και δεν είναι πάντα εύκολο.
Τι γίνεται αυτές τις ημέρες κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων Ρωσίας — Ουκρανίας; Οι δύο αντιπροσωπείες πραγματοποίησαν τον τελευταίο γύρο στην Κωνσταντινούπολη. Ο πρώτος κανόνας είναι να μην τρώνε και να μην πίνουν τίποτα. Παίρνουν οι ίδιοι το δικό τους νερό. Ούτε κλειστό μπλουκάλι γίνεται δεκτό. Αυτό ισχύει και από τις δύο πλευρές.
Δεν τρώνε στο ξενοδοχείο όπου διαμένουν, αλλά επιλέγουν έτοιμο φαγητό, το οποίο αγοράζουν από μακρινά και πάντα διαφορετικά μαγαζιά. Εχουν πάρει εντολές να μη δίνουν τα ρούχα τους για πλύσιμο και να μην αγοράζουν ρούχα, όπως επίσης και να μην αφήνουν από τα μάτια τους τα πράγματά τους. Αυτός είναι και ο λόγος που κυκλοφορούν με μικρές τσάντες χειρός.
Επιπλέον, συνηθίζουν να ψεκάζουν ρούχα και παπούτσια, ώστε σε περίπτωση που έχουν ψεκαστεί με άγνωστες ουσίες αυτές να εξολοθρευτούν. Υπάρχει και μία πληροφορία ότι έχουν λάβει από μυστικές υπηρεσίες ειδικά μικρά μηχανήματα που ανιχνεύουν ουσίες τόσο στις επιφάνεις όσο και στα φαγητά.
.
