«Ολοκληρώνουμε την πολυαναμενόμενη επίσκεψή μας στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια», δήλωσε ο Ραφαέλ Γκρόσι. «Μόλις ολοκλήρωσα μια πρώτη περιοδεία στις βασικές περιοχές που θέλαμε να δούμε σε αυτήν την πρώτη προσέγγιση σε ολόκληρη την εγκατάσταση».
I am finishing my first visit to #Ukraine’s #Zaporizhzhya Nuclear Power Plant.@IAEAorg is here to stay and will maintain a continued presence at #ZNPP. pic.twitter.com/k4zO3IMe2I
— Rafael MarianoGrossi (@rafaelmgrossi) September 1, 2022
«Φυσικά, υπάρχουν πολλά ακόμα να κάνουμε. Η ομάδα μου παραμένει, και το πιο σημαντικό είναι ότι καθιερώνουμε μια συνεχή παρουσία του ΔΟΑΕ εδώ» , πρόσθεσε, με φόντο το κτίριο του Αντιδραστήρα 3.
Ο Γκρόσι ηγήθηκε της αποστολής του ΔΟΑΕ για να επιθεωρήσει το εργοστάσιο, η οποία ταξίδεψε μέσω του Κιέβου πριν φτάσει στο ρωσικό Energodar την Πέμπτη. Μετά από μια καθυστέρηση σε ένα ουκρανικό σημείο ελέγχου, επιθεώρησαν τις εγκαταστάσεις για αρκετές ώρες, προτού επιστρέψουν σε εδάφη που ελέγχονται από την Ουκρανία.
Russian military filmed inside the Zaporizhzhia Nuclear Power Station.#ZaporizhzhiaNPP #Ukraine pic.twitter.com/hnxBPphpBP
— News in Support of Ukraine (@uasupport999) September 1, 2022
Λίγο πριν φτάσουν οι επιθεωρητές του ΟΗΕ, η Ρωσία κατηγόρησε την Ουκρανία ότι βομβάρδισε την περιοχή και έστειλε ομάδα κομάντο για να καταλάβει το εργοστάσιο.
Ο αρχηγός του προσωπικού του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατηγόρησε τη Μόσχα ότι προσπαθεί να «ναυαγήσει» την αποστολή βομβαρδίζοντας την κοντινή πόλη Ενερχοντάρ, η οποία βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Ρωσίας, και τις εγκαταστάσεις. Η Ρωσία το διέψευσε, δηλώνοντας ότι σκοτώθηκαν 60 Ουκρανοί «δολιοφθορείς» που επιχείρησαν να ανακαταλάβουν το εργοστάσιο διασχίζοντας τον ποταμό το πρωί της Πέμπτης.
Footage circulating online shows an explosion in the city of Enerhodar in southern Ukraine, a few miles from the Zaporizhzhia nuclear power plant.
Latest on the war in Ukraine: https://t.co/VaQXpp7TFs pic.twitter.com/iqr2523qNI
— Sky News (@SkyNews) September 1, 2022
Η ομάδα του ΔΟΑΕ επιθεώρησε επίσης τις ζημιές από τον ουκρανικό βομβαρδισμό το πρωί της Πέμπτης και περιηγήθηκε στην εγκατάσταση με τα πόδια. Αφού πέρασε τέσσερις ώρες στον πυρηνικό σταθμό (ZNPP), μέρος της αποστολής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας εγκατέλειψε τις εγκαταστάσεις, μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax το βράδυ της 1ης Σεπτεμβρίου.
IAEA Grossi and most of his team left Zaporizhzhia after 3h inspection. Five inspectors remain at nuclear plant for several days. Permanent mission to be established. As long as Russian troops remain at ZNPP and put it at risk by constant shelling, security cannot be guaranteed. pic.twitter.com/RDbZc0DUj7
— Maria Avdeeva (@maria_avdv) September 1, 2022
Η αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον διευθυντή του ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Γκρόσι, είχε επιφορτιστεί να εξακριβώσει το επίπεδο πυρηνικής ασφάλειας στο ZNPP, το οποίο οι ρωσικές δυνάμεις εισβολής χρησιμοποιούν ως στρατιωτική βάση από τότε που το κατέλαβαν στις 4 Μαρτίου.
Σύμφωνα με τον Γκρόσι, η υπηρεσία έχει ήδη λάβει κρίσιμες πληροφορίες για την κατάσταση στο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας.
“Δεν πάμε πουθενά. Ο ΙΑΕΑ είναι τώρα εδώ, είναι στο εργοστάσιο και δεν κουνιέται — θα μείνει εδώ”, δήλωσε ο Ραφαέλ Γκρόσι στους δημοσιογράφους.
“Θα έχουμε συνεχή παρουσία εκεί, στο εργοστάσιο με μερικούς από τους εμπειρογνώμονες μου” που θα μελετήσουν σε βάθος την κατάσταση.
“Εχουμε πολλή δουλειά εδώ για να αναλύσουμε ορισμένες τεχνικές πλευρές”.
Οι ειδικοί αυτοί, όπως είπε, θα παρέχουν αυτό που αποκάλεσε αμερόληπτη, ουδέτερη από τεχνική άποψη τεκμηριωμένη αξιολόγηση του τι συμβαίνει επί του πεδίου. “Ανησύχησα, ανησυχώ και θα συνεχίζω να ανησυχώ για το εργοστάσιο μέχρις ότου έχουμε μια κατάσταση που να είναι πιο σταθερή, πιο προβλέψιμη”, δήλωσε.
Η “φυσική ακεραιότητα του (ουκρανικού πυρηνικού) σταθμού” στη Ζαπορίζια “παραβιάστηκε”, δήλωσε ο Ραφαέλ Γκρόσι αφότου επιθεώρησε τις εγκαταστάσεις αυτές.
“Η φυσική ακεραιότητα του σταθμού παραβιάστηκε επανειλημμένα”, δήλωσε στα μέσα ενημέρωσης κατά την επιστροφή του στο ελεγχόμενο από το Κίεβο έδαφος. “Δεν εχουμε στοιχεία για να το αξιολογήσουμε αλλά αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να συνεχίσει να γίνεται”, πρόσθεσε.
Ένα μέρος της αποστολής του ΙΑΕΑ θα παραμείνει μέχρι την “Κυριακή ή τη Δευτέρα” στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, Ο ΙΑΕΑ σκοπεύει να “έχει συνεχή παρουσία” στον σταθμό και πέραν της ημερομηνίας αυτής, δήλωσε ο Γκρόσι χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις.
“Υπάρχει μια ομάδα που θα παραμείνει εκεί μέχρι την Κυριακή ή τη Δευτέρα για να συνεχίσει την αξιολόγηση” της κατάστασης στον σταθμό, η τοποθεσία του οποίου βομβαρδίστηκε επανειλημμένα προκαλώντας φόβο για μια πυρηνική καταστροφή, πρόσθεσε μιλώντας σε δημοσιογράφους.
Ο Γκρόσι είπε ότι είδε “πολλά πράγματα” στις “τέσσερις με πέντε ώρες” που πέρασε εκεί.
“Μπορέσαμε να επισκεφθούμε όλο τον χώρο. Ήμουν μέσα στις μονάδες (των αντιδραστήρων), είδα το σύστημα έκτακτης ανάγκης και άλλα δωμάτια, τις αίθουσες ελέγχου”, είπε εξαίροντας το ουκρανικό προσωπικό που συνεχίζει να εργάζεται στον σταθμό μετά την κατοχή του από τον ρωσικό στρατό.
“Ασφαλώς, βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση αλλά έχουν έναν απίστευτο βαθμό επαγγελματισμού”, τόνισε.
Ο ίδιος περιγράφει την “αρκετά δύσκολη κατάσταση” της ομάδας του που άκουσε σφοδρά πυρά κατά τη διάρκεια της μετάβασής της στον σταθμό και διασχίζοντας τη γραμμή του μετώπου. “Υπήρξαν στιγμές όπου τα πυρά ήταν προφανή, από βαριά πολυβόλα, πυροβολικό, όλμους, δύο τρεις φορές, ανησυχούσαμε πολύ”, παραδέχθηκε ο Γκρόσι.
Το Zaporozhye είναι ο μεγαλύτερος πυρηνικός σταθμός της Ευρώπης και βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Ρωσίας από τις αρχές Μαρτίου. Η Ρωσία έχει ζητήσει επίσκεψη του ΔΟΑΕ από τον Ιούνιο.
Τον Αύγουστο, η πυρηνική τοποθεσία έγινε στόχος τακτικών επιθέσεων πυροβολικού και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, για τις οποίες η Μόσχα και το Κίεβο κατηγόρησαν η μια την άλλη.
Ουκρανοί αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν επίσης ότι ο ρωσικός στρατός χρησιμοποιούσε το εργοστάσιο ως στρατιωτική βάση, τοποθετώντας εκεί βαρύ οπλισμό. Η Μόσχα αρνήθηκε τις κατηγορίες, δηλώνοντας ότι είχε μόνο ελαφρά οπλισμένους φρουρούς που υπερασπίζονταν τις εγκαταστάσεις.
Οι ουκρανικές υπηρεσίες πληροφοριών προειδοποίησαν νωρίτερα ότι οι Ρώσοι είχαν απομακρύνει οποιοδήποτε προσωπικό θεωρούσαν «αναξιόπιστο» από τις εγκαταστάσεις πριν από την επίσκεψη του ΔΟΑΕ.
Η Ρωσία ζήτησε μια συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 6 Σεπτεμβρίου για να καταγγείλει τις υποτιθέμενες ουκρανικές επιθέσεις στην περιοχή Ζαπορίζια.
.
