Η αδυναμία ενός ατόμου να κάνει σταθερές και πλήρως ικανοποιητικές σχέσεις με ένα αντικείμενο (συνήθως του αντίθετου φύλου), οδηγεί σε αυτό που ονομάζουμε «παθολογία των αντικειμενότροπων σχέσεων». Αυτό μπορεί να οφείλεται στον παθολογικό ναρκισσισμό και στη αδυναμία για την επίλυση οιδιπόδειων συγκρούσεων λόγω ελλιπούς γενετήσιας ταύτισης με τον ομόφυλο γονιό.
Η παθολογία προερχόμενη από οιδιπόδειες συγκρούσεις διαφέρει στα δύο φύλα.
Οι άλυτες οιδιπόδειες συγκρούσεις στη γυναίκα
Στις γυναίκες, άλυτες οιδιπόδειες συγκρούσεις συνήθως οδηγούν σε μαζοχισμό (ενισχύεται και από την υπευθυνότητα για τα παιδιά της): επίμονο «κόλλημα» σε άνδρες που δεν τις ικανοποιούν (μη διαθέσιμοι), ανικανότητα να απολαύσουν ή να διατηρήσουν τη σχέση μ’ έναν άντρα που θα ήταν διαθέσιμος και διατεθειμένος να τις ικανοποιεί πλήρως.
Η συνήθης «» δε βιώνει το ιδεώδες Εγώ και τις μητρικές φροντίδες και ενδιαφέρον (νοιάξιμο) για τους άλλους ως μαζοχισμό . Η συμμόρφωσή της προς το «ιδεώδες» μπορεί να συνιστά ένα αμυντικό ανιστάθμισμα (αντίβαρο) ενάντια στις ενοχές της επειδή πήρε τη θέση της οιδιπόδειας μάνας. Αν στην εξέλιξη της σχέσης με τον άντρα της, αυτός σταματήσει να εξαρτάται από εκείνη επειδή εξελίχτηκαν κοινωνικά και οικονομικά έτσι ώστε να μην απαιτείται πια η «θυσία της», τότε οι ασυνείδητες (οιδιπόδειες) τύψεις της δε θα μπορούν να αντισταθμίζονται. Τότε μπορεί ασυνείδητα να χρειάζεται να καταστρέψει τη σχέση είτε λόγω των τύψεών της είτε/και λόγω του άλυτου φθόνου του πέους (εκφράζεται με μνησικακία απέναντι στην αντρική επιτυχία).
Οι προοιδιπόδεις και οιδιπόδειες συγκρούσεις οδηγούν στο φθόνο του πέους (θυμός για τους άντρες). Η στοματική της ζήλια για την προοιδιπόδεια μαμά μετατοπίζεται στον εξιδανικευμένο μπαμπά και το πέος του.
Οι άλυτες οιδιπόδειες συγκρούσεις στον άντρα
Και οι άντρες μπορεί να δένονται με γυναίκες που δεν τους ικανοποιούν, αλλά συνήθως είναι (και αισθάνονται) πιο ελεύθεροι να διαλύουν τις σχέσεις τους με αυτές. Οι άλυτες οιδιπόδειες συγκρούσεις, τούς προξενούν φόβο και ανασφάλεια ως προς τις γυναίκες και μπορούν να αντιδρούν με εχθρότητα απέναντί τους (μισογυνισμός, ο οποίος συμπυκνώνει προοιδιπόδεια εχθρότητα και τύψεις απέναντι στη μαμά). Συνήθως πρόκειται για συγκρούσεις προοιδιπόδειες, μαζί με οιδιπόδειες. Η προοιδιπόδεια εχθρότητα και η ζήλια των αντρών για τη μαμά τους, καθορίζει συναισθήματα κατωτερότητας απέναντι σε εξιδανικευμένες γυναίκες.
Η αποτυχία του άντρα στη δουλειά μπορεί να κλονίσει την πηγή της ναρκισσιστικής του επιβεβαίωσης η οποία προηγουμένως τον προστάτευε από την (οιδιπόδεια) ανασφάλεια απέναντι στις γυναίκες και τις παθολογικές αντιπαλότητες με τους άντρες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παλινδρόμηση προς σeξουαλικές αναστολές και συγκρουσιακή εξάρτηση από τη γυναίκα του.
Στη Δύση η κοινωνική, πολιτιστική και επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών κλονίζει την παραδοσιακή προστασία των αντρών απέναντι στην οιδιπόδεια ανασφάλεια, αλλά και τους φόβους και ζήλια του για τις γυναίκες. Αυτή η αλλαγή φέρνει αντιμέτωπους και τους δύο συμμετέχοντες στη σχέση με την ενεργοποίηση φθόνου, ζήλιας και μνησικακίας οι οποίες αυξάνουν απειλητικά τις επιθετικές συνιστώσες στον έρωτα. Αυτό αποδίδεται έξοχα και δραματικά στη ταινία του Eric Romer “My night at Maude’s” (1969).
sxeseis-teen
